(Gotrangtri.vn) Tuy lăng Khải Định có quy mô nhỏ hơn nhiều so với các lăng của vua tiền nhiệm.
Nhưng đổi lại, sự công phu trong kiến trúc đã khiến lăng trở lên lộng lẫy, sắc xảo hơn khi có sự giao thoa giữa 2 nên kiến trúc, văn hóa Đông – Tây.
Có thể thấy rằng, kiến trúc lăng Khải Định cho đến nay vẫn còn nhiều tranh luận của giới nghiên cứu với sự độc đáo, khác lạ với nét kiến trúc chưa từng có trong lịch sử.
1. Diễn biến lịch sử lăng Khải Định
Lăng Khải Định còn có tên gọi khác là Ứng Lăng (應陵). Đây chính là lăng mộ của vua Khải Định (1885-1925), vị vua thứ 12 của triều Nguyễn.
Toạ lạc của lăng Khải Định được xây dựng trên triền núi Châu Chữ (còn gọi là Châu Ê) bên ngoài kinh thành Huế, nay thuộc xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy.
1.1. Đôi nét về vị vua Khải Định
Vua Khải Định tên thật là Nguyễn Phúc Bửu Đảo. Ông là con trai duy nhất của vua Đồng Khánh vị vua thứ 12 của triều đại nhà Nguyễn.
Khi được lên ngôi, vua Khải Định với niềm đam mê xây dựng, công trình kiến trúc từ cung điện, dinh thự, lăng tẩm của bản thân. Hay hoàng tộc như: điện Kiến Trung, cung An Định, cửa Trường An, cửa Hiển Nhơn, cửa Chương Đức
Vua Khải Định có tổng cộng là 12 bà vợ nhưng lại chỉ có 1 người con là Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy tức là vua Bảo Đại.
1.2. Vị trí xây lăng Khải Định
Lăng Khải Định nằm trên triền núi Châu Chữ – Ảnh: Internet
Để xây dựng lăng tẩm cho mình, vua Khải Định đã tổng hợp lại nhiều tấu trình từ thầy địa lý. Và cuối cùng ông quyết định xây lăng trên triền núi Châu Chữ.
Với vị trí nơi đây, lăng Khải Định đã lấy quả đồi thấp phái trước để làm tiền án. Lấy núi Chóp Vung và Kim Sơn chầu trước mặt để làm “Tả thanh long” và “Hữu bạch hổ”.
Riêng khe Châu Ê chảy từ trái qua phải thì được chọn làm “thủy tụ”, gọi là “minh đường”. Từ đó, nhà vua đã đổi tên núi Châu Chữ – vừa là hậu chẩm, vừa là “mặt bằng” của lăng – thành Ứng Sơn và gọi với cái tên lăng theo đúng tên núi là Ứng Lăng.
1.3. Quá trình xây dựng lăng Khải Định
Lăng Khải Định được khởi công vào ngày 04/09/1920 do tiền quân Đô thống phủ Lê Văn Bá là người cầm cán.
Công trình xây dựng lăng kéo dài liên tục trong vòng 11 năm mới hoàn tất. Để tạo lên được công trình kiến trúc nguy nga, đồ sộ như này thì có sự góp sức của nhiều thợ nghề và nghệ nhân cao tay khắp cả nước như: Phan Văn Tánh, Nguyễn Văn Khả, Ký Duyệt, Cửu Sừng…
Kinh phí xây dựng lăng là do vua Khải Định đã xin chính phủ bảo hộ để ông tăng tiền thuế điền là 30% trên cả nước và số tiền thuế đấy dùng để xây lăng. Chính việc làm này của vua Khải Định đã bị lịch sử lên án rất gay gắt.
2. Tổng quan về kiến trúc lăng Khải Định
2.1. Quy mô lăng Khải Định
Lăng Khải Định sở hữu diện tích không quá rộng là 117m x 48,5m nhưng độ kỳ công, tỉ mỉ về kiến trúc lại tốn nhiều thời gian.
Xung quanh lăng tẩm gồm khá nhiều địa điểm tham quan hấp dẫn như: Đồi Thiên An, Hồ Thủy Tiên, Khu tâm linh Tượng Phật Bà Quan Thế Âm Bồ Tát,…
Công trình kiến trúc lăng Khải Định đã phần nào phản ánh rõ sự xa hoa, thích chưng diện của Vua Khải Định lúc bấy giờ.
2.2. Kiến trúc độc đáo lăng Khải Định
Điện Khải Thành – Ảnh: Internet
Nói đến kiến trúc của lăng Khải Định thì nhiều người cho rằng, ngoài nét kiến trúc truyền thống đậm chất nhà Nguyễn thì công trình lăng tẩm này lại sở hữu nhiều nét mới lạ, độc đáo thể hiện chất ngông nghênh, ngạo ngễ, lạc lõng…mà ai nhìn vào cũng phải thán phúc với phong cách kiến trúc đó.
– Vật liệu xây lăng Khải Định
Dòng nguyên vật liệu dùng để xây lăng do chính vua Khải Định cho người sang Pháp mua ngói ngói Ardoise, xi măng, sắt, thép…, và điều động những con thuyền sang Trung Hoa, Nhật Bản để mua thủy tinh màu, đồ gốm sứ… để kiến tạo nên công trình kiến trúc nguy nga, tráng lệ này.
– Hình khối của lăng Khải Định
Xét về tổng thể lăng, thì lăng Khải Định là 1 hình khối chữ nhật vươn lên cao có đến tận 127 bậc cấp.
Đặc biệt, sự giao thoa hài hòa giữa nhiều trường phái kiến trúc như: Phật Giáo, Ấn Độ Giáo, Roman, Gothic…đã để lại những nét đẹp tinh tế mà nhiều công trình lăng tẩm không thể nào có được cụ thể như:
- Những trụ cổng hình tháp ảnh hưởng nhiều từ nền kiến trúc Ấn Độ.
- Trụ biểu dạng stoupa lại mang đậm cốt cách của Phật giáo.
- Hàng rào như những cây thánh giá xây dựng khẳng khiu.
- Nhà bia với những hàng cột bát giác và mái vòm cửa mang đâm lối kiến trúc Roman biến thể…
Đó chính là kết quả giữa 2 nên văn hóa Đông và Tây trong thời buổi giao thời lịch sử cũng như cá tính riêng của vua Khải Định.
– Cung Thiên Định
Cung Thiên Định có vị trí cao nhất là kiến trúc của lăng được thiết kế hết sức công phu, tinh xảo. Hầu hết nội thất trong cung điện đều được trang trí bằng những phù điêu ghép nối từ sành sứ, thủy tinh.
Những bộ tranh tứ quý, bát tửu, ngũ phúc, hay bộ khay trà, vương miện….Hay là vật dụng hiện đại: đồng hồ báo thức, vợt tennis, đèn dầu hỏa… cũng được trưng diện trang trí cho nơi đây.
Công trình kiến trúc này bao gồm 5 phần nối liền nhau:
- Hai bên là Tả, Hữu Trực Phòng dành cho lính hộ của lăng.
- Phía trước chính là điện Khải Thành, nơi có án thờ và chân dung của vua Khải Định.
- Chính giữa là bửu tán, pho tượng của nhà vua ở trên và mộ phần ở phía dưới.
- Trong cùng chính là khám thờ bài vị của vua.
– Pho tượng đồng Khải Định
Dưới bửu tán chính là pho tượng đồng của vua Khải Định được đúc tại Pháp vào năm 1920 do 2 người Pháp là P. Ducing và F. Barbedienne thực hiện theo chính yêu cầu của nhà vua.
Thi hài của nhà vua đã được đưa vào bên dưới pho tượng bằng 1 toại đạo với độ dài gần 30 m, bắt đầu từ phía sau của Bi Đình.
Phía sau của ngôi mộ, là vầng mặt trời đang lặn như chính biểu thị cho cái chết của nhà vua.
3. Chùm ảnh bao trọn toàn thể lăng Khải Định
Dưới đây là chùm ảnh khám phá lăng mộ độc lạ nhất tại Việt Nam của vua Khải Định để giúp bạn đọc có cái nhìn trực quan hơn.
4. Lời kết
Lăng Khải Định chính là một tuyệt tác kiến trúc lăng tẩm độc đáo có 1 – 0 – 2 và mang nhiều giá trị nghệ thuật kinh điển đáng để chiêm ngưỡng.
Và đây cũng là 1 điểm đến hút khách khi đến tham quan và tìm hiểu về kiến trúc độc đáo của quần thể di tích Cố đô Huế – Di sản thế giới của Việt Nam đấy nhé.
Và nhớ đồng hành cùng gotrangtri.vn để chiêm ngưỡng nhiều công trình kiến trúc khác và ngắm những mẫu thiết kế nội thất mới nhất nhé!
Nguyễn Chiên – Tổng hợp internet