(Gotrangtri.vn) – Làng Trung Lương (Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) nổi tiếng với nghề rèn truyền thống đã duy trì và phát triển từ nhiều đời nay, là một trong số rất nhiều làng rèn truyền thống vẫn tồn tại cho tới ngày nay bởi sản phẩm của làng là rất giá trị.
Hãy cùng Portfolio tìm hiểu những nét độc đáo của nghề rèn ở đây nhé!
Lịch sử ra đời của nghề rèn truyền thống ở Trung Lương
Làng rèn Trung Lương dưới chân núi Hồng Lĩnh (thuộc tỉnh Hà Tĩnh) đã nổi tiếng từ bao đời nay.
Theo các cụ cao niên ở làng, không ai xác định rõ chính xác được nghề rèn Trung Lương có từ bao giờ, chỉ biết rằng, từ khi sinh ra đến lúc lớn lên đã gắn bó với hình ảnh chiếc lò rèn.
Nhiều truyền ngôn lại cho rằng, nghề này xuất hiện từ thời nhà Lý, ngay từ khi mới lập làng. Lại có một truyền thuyết kể lại về ông tổ nghề rèn tên là ông Đùng.
Ông sống ở trên núi Hồng Lĩnh, thấy dân không có dụng cụ lao động, hoạt động sản xuất gặp nhiều khó khăn nên bèn đào đất lấy sắt, nhổ cây rừng, đốt thành than để rèn các dụng cụ lao động phát cho mọi nhà.
Nhiều người dân trong vùng thấy thế đến xin theo học nghề và được ông truyền lại. Những người học được nghề đầu tiên đã tề tựu khu tập, lập nên làng rèn Trung Lương như ngày nay.
Về sau dân làng nhớ công đức của ông đã đúc tượng lập đền thờ tại Rú Tiên, nằm ngay giữ làng và gọi là đền thờ ông Thánh Thợ, hằng năm tổ chức lễ tế tổ nghề vào ngày mồng 7 tháng Giêng.
Trong quá trình ra đời, tồn tại và phát triển đến ngày nay, nghề rèn nói chung và nghề rèn truyền thống ở Trung Lương nói riêng đã có những đóng góp rất lớn cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
Nghề rèn ở Trung Lương nổi tiếng khắp vùng, thợ rèn Trung Lương thời nào cũng tài hoa, tay nghề đạt đến độ cao siêu. Khi quốc gia hữu sự, họ đem tay nghề của mình phụng sự đất nước, cứu dân.
Tương truyền, thời kì Cần Vương, thầy trò cố Đường đã tình nguyện đem lò bệ của mình lên đại ngàn rèn đao, đúc kiếm cho nghĩa quân của cụ Phan Đình Phùng, cố Đường cùng với ông Cao Thắng chế thành công súng cho nghĩa quân.
Thời kì chống Pháp, thợ rèn ở Trung Lương đã rèn hàng vạn đao gươm, mã tấu, sản xuất hơn 2.000 khẩu súng kíp, hàng chục tấn lựu đạn phục vụ quân dân kháng chiến.
- Nét đẹp truyền thống trong phong tục Tết Cổ truyền của dân tộc Nùng
- Độc đáo nghề làm trống của người Dao đỏ ỏ Tả Phìn, Sapa, Lào Cai
- Nghề làm giấy dó của người Dao đỏ: dấu ấn văn hóa tâm linh độc đáo
Với những bàn tay tài hoa, rắn rỏi, lòng yêu nghề, những người thợ rèn Trung Lương đã gìn giữ, phát triển nghề rèn suốt nhiều thập kỉ qua.
Thậm chí, ngay cả trong những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX – lúc nền kinh tế thị trường đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, thay đổi cơ cấu, kèm theo sự phát triển của khoa học kỹ thuật hiện đại, nhiều làng nghề truyền thống không còn chỗ đứng, nhiều nghề thủ công truyền thống bị mai một và thất truyền nhưng nghề rèn ở Trung Lương vẫn phát triển mạnh mẽ và tạo được tiếng tăm trên thị trường.
Tính đến nay, toàn xã có gần 350 lò rèn, 3 lò đúc, giải quyết công ăn việc làm cho hơn 1.500 lao động. Đó là chưa tính đến những người làm nghề phục vụ cho nghề rèn và tiêu thụ sản phẩm rèn.
Hiện tại hơn 60% gia đình ở Trung Lương liên quan đến nghề rèn. Mỗi năm xã thu về từ nghề rèn hơn 20 tỷ đồng, chiếm gần 40% tổng số thu nhập của toàn xã.
Nghề rèn truyền thống ở Trung Lương – bàn tay những người thợ tài hoa
Với bất kì nghề nào, nhất là nghề thủ công mỹ nghệ đều đòi hỏi sự tinh tế riêng, và nghề rèn cũng là một nghề như vậy.
Một người thợ rèn giỏi là một người biết nhìn vào lửa mà phân biệt được khi nào khối sắt – thép đã đủ hồng thì lấy ra dùng búa đập dính sắt và thép với nhau.
Nhưng để có được kỹ năng này, người thợ phải thực sự có năng khiếu, tinh thần học hỏi và lòng yêu nghề. Một công đoạn khó khăn nữa đó là tôi sản phẩm, quyết định chất lượng sản phẩm tốt hay xấu.
Theo những người thợ làm nghề lâu năm ở đây, công đoạn này sẽ thể hiện rõ nhất trình độ tay nghề của người thợ vì cũng chỉ với một nồi nước lã như nhau nhưng tôi già hay tôi non, đâu là lúc cho ra sản phẩm có chất lượng tốt nhất, rèn được mẫu mã đẹp nhất thì chỉ có người thợ giỏi mới làm được, cần có kinh nghiệm, người nào nhanh cũng phải mất tới vài ba năm.
Nghề rèn là một nghề nặng nhọc, vất vả, dùng sức nhiều, quanh năm làm việc với những lò than rực lửa nóng phừng nên tiêu hao nhiều năng lượng, đòi hỏi người thợ phải có một thể chất tốt, khỏe mạnh.
Lao động mệt nhọc là thế nhưng những khi ngọn lửa trong lò bùng lên, khi sắt thép nung vào độ hồng, khi tia lửa ấm phát ra từ những nhát đe, nhát búa cũng chính là đó cũng chính là lúc người thợ rèn Trung Lương thăng hoa với nghề.
Chính bởi thế, sản phẩm của nghề rèn truyền thống ở Trung Lương luôn có sự độc đáo riêng, không chỉ đảm bảo tính bền mà còn đẹp, tạo nên một thương hiệu làng nghề hàng trăm năm tuổi.
Trong mắt những người thợ rèn Trung Lương, nghề rèn là một nghề truyền thống không bao giờ bị mai một, nó như nét cao quý cần được lưu giữ đến mai sau, và dù thu nhập bấp bênh, dù công việc vất vả, họ vẫn lặng lẽ, cần mẫn trong rền vang tiếng búa, trong bập bùng ánh lửa..
Trên đây là một vài thông tin hữu ích về nghề rèn truyền thống ở Trung Lương.
Trong các bài viết sau, chúng tôi sẽ tiếp tục giới thiệu tới Quý độc giả những nghề thủ công mỹ nghệ độc đáo trên các vùng địa phương khác nhau. Đừng quên theo dõi gotrangtri.vn và đặt yêu cầu tư vấn thiết kế nội thất bạn nhé!